I Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Dąbrowskiego
w Tomaszowie Mazowieckim

„I póki kropla jest w Bałtyku,
Polskim Morzem będziesz Ty,
bo o twe wody szmaragdowe
płynęła krew i nasze łzy”

Fragment „Hymnu do Bałtyku”, oficjalnego hymnu Ligi Morskiej i Rzecznej

Dzisiejsza Liga skupia młodzież szkolną, która przez wychowanie morskie i wodne z uwzględnieniem akcentów patriotycznych, zaangażowana jest w dzieło zjednoczonej Europy. Uczestnictwo w szkolnych klubach Ligi Morskiej i Rzecznej daje szansę wspaniałego rozwoju młodego Polaka. Od ponad 20 lat koło Ligi Morskiej Rzecznej działające w I Liceum, prowadzi morską edukację w oparciu o sprawdzone programy wychowawcze.

Głównym celem działalności Szkolnego Koła Żeglarskiego LMiR jest propagowanie walorów żeglarstwa, krzewienie wiedzy żeglarskiej, w tym zasad bezpiecznego wypoczynku nad wodą oraz kultywowanie tradycji żeglarskich.

Hasłem naszych działań na morzu i śródlądziu są słowa Marka Twaina: 

"Za dwadzieścia lat bardziej będziesz żałował tego, czego nie zrobiłeś, niż tego, co zrobiłeś. Więc odwiąż liny, opuść bezpieczną przystań. Złap w żagle pomyślne wiatry. Podróżuj, śnij, odkrywaj.”

Opiekunem SKŻ LMiR przy I LO jest nauczyciel fizyki i informatyki, kapitan jachtowy - Dariusz Jachimowski.

Liga Morska i Rzeczna to najstarsza w Polsce organizacja propagująca zagadnienia morskie, jej początki sięgają 1918 roku.

Bardzo szybko idea morskiego wychowania młodzieży dotarła do naszego miasta.

Informację o powstaniu w Tomaszowie Mazowieckim oddziału Ligi Morskiej i Rzecznej znajdujemy na łamach „Echa Mazowieckiego” z dnia 22 maja 1927 r. Gazeta donosi, że 12 maja przybyło na zebranie organizacyjne 76 osób.

„Dr Narewski zagaił barwnym przemówieniem o konieczności zorganizowania w Tomaszowie oddziału Ligi Morskiej i Rzecznej, poczem wniósł o wybranie Prezydium, w skład którego powołano przez aklamację Prezydenta Lechowicza na przewodniczącego (…)”. Wygłoszono przemówienia o celach i zadaniach Ligi, wypełniono 44 deklaracje członkowskie, zebrano pierwsze składki i wybrano zarząd. W Zarządzie tomaszowskiego oddziału LMiR znalazły się wybitne osobistości, m.in.: dr Narewski, prof. Seweryn, inż. Łoziński i prezydent Lechowicz.

Od samego początku funkcjonowania Ligi Morskiej w Tomaszowie Mazowieckim w jej szeregi wstępowali uczniowie I Liceum.

We wspomnieniach członków Ligi zachowały się przekazy świadczące o aktywnym i owocnym udziale tomaszowian w życiu Polski Morskiej. Kapitan Roman Nawrocki pisze o tak zwanej „pływie wachlarzem Wisły” organizowanej przez Zarząd Okręgu LMiR w Łodzi: „Zaraz po maturze zorganizowałem wyprawę wodną (kajakami) rzeką Pilicą, a następnie Wisłą przez Grudziądz do Bałtyku. Uczestniczyliśmy w międzynarodowym Zlocie Skautów nad jeziorem Garczyn”. Efektem tej wyprawy jest puchar dowódcy OK. IV Łódź wręczony tomaszowskiej ekipie. Nagrodę tę oglądać można dzisiaj w Skansenie Rzeki Pilicy.

Zarząd LMiR w Tomaszowie Maz. działał bardzo prężnie, organizował imprezy lokalne na przystani Tomaszowskiego Towarzystwa Wioślarskiego, przyczyniał się do szerzenia wiedzy o morzu wśród młodzieży ziemi łódzkiej. W roku 1935, w dowód uznania za pracę w dziedzinie spraw morskich i żeglugi śródlądowej, decyzją naczelnych władz LMiK srebrnym medalem XV-lecia Odzyskania Morza odznaczeni zostali członkowie zarządu i założyciele oddziału Ligi Morskiej i Rzecznej w Tomaszowie Mazowieckim.

„Ekspres Poranny” z 11 listopada 1936r. podał, iż w  kilku szkołach zostały zorganizowane  koła Ligi Morskiej. Wśród nich było I Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Dąbrowskiego.

W 1939 roku Liga liczyła prawie milion członków. Według prof. Andrzeja Polusa była wówczas największą organizacją pozarządową w kraju.  Po II wojnie światowej Liga działała w ograniczonym zakresie, a z dniem 10 maja 1953 roku Ligę Morską zlikwidowano przez włączenie jej do Ligi Przyjaciół Żołnierza.

Reaktywowana została w grudniu 1980, podczas II Kongresu Kultury Morskiej, który odbył się w Gdańsku (6–7 grudnia 1980) jako „Liga Morska”. W marcu 1999 roku nastąpiła zmiana nazwy na „Liga Morska i Rzeczna”

Do I Liceum koncepcja morskiego wychowania również powróciła w latach 80 XX wieku.  Status samodzielnego koła LMiR otrzymała z rąk ówczesnego ministra Obrony Narodowej – Bronisława Komorowskiego. Członkowie Ligi pływali na pokładach wszystkich polskich żaglowców. Kształtowali swoje charaktery na wielu akwenach, w tym na Bałtyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym.

Nie mniej istotne dla rozwoju wodnego wychowania młodzieży były działania realizowane na pobliskim Zalewie Sulejowskim. To na tym akwenie członkowie Ligi Morskiej i Rzecznej organizowali liczne rejsy i regaty żeglarskie oraz brali w nich udział. Od 2008 roku przy współudziale Ligi organizowane są Uczniowskie Regaty Żeglarskie im. Tomka Opoki, początkowo o Puchar Przewodniczącego Rady Miasta, a od 2016 roku o Puchar Starosty  Powiatu Tomaszowskiego. Niemalże w każdej edycji regat uczniowie naszego Liceum zajmują miejsca na podium: w 2019 – 2 miejsce, 2017 – 2 miejsce, 2016 1- miejsce.

 Z kolei jesienią każdego roku LMiR włącza się w organizację Regat Nauczycieli i Pracowników Oświaty o Puchar Prezesa Oddziału ZNP w Tomaszowie Mazowieckim. I tu mamy się czym pochwalić: 2022 rok – 1 miejsce, 2019 – 2 miejsce, 2018 - 2 miejsce; 2017 – 3 miejsce. Chociaż cykl żeglarskich zawodów został zakłócony przez pandemię, to w chwili obecnej idea żeglarskiej rywalizacji w duchu fair play powraca na właściwe tory.

W uznaniu zasług podczas uroczystości zaślubin Polski z Morzem 10 lutego 2010 roku, SK LMiR przy I Liceum otrzymało z rąk Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego wysokie wyróżnienie ligowe – Krzyż Pro Mari Nostro (Dla Naszego Morza).

Żadne działania na rzecz młodzieży nie byłyby możliwe bez zaangażowanych i oddanych sprawie ludzi. Ogromny wkład w wodne wychowanie młodzieży wniósł wieloletni opiekun
SK LMiR  – Wojciech Małagocki, nauczyciel historii, instruktor żeglarstwa i kapitan jachtowy - inicjator i organizator wielu imprez i rejsów żeglarskich. Po przejściu Wojciecha Małagockiego na emeryturę opiekę nad SK LMiR przejął nauczyciel fizyki, również instruktor żeglarstwa i kapitan jachtowy Dariusz Jachimowski, który założenia edukacji morskiej poznał jeszcze jako uczeń I LO.

Jednym z najważniejszych wydarzeń dla tomaszowskich działaczy LMiR było nazwanie jednej z ulic imieniem Ligi Morskiej i Rzecznej oraz odsłonięcie w dniu 1 października 2020 roku Memoriału poświęconego tomaszowianom zaangażowanym w budowanie Polski Morskiej.
6-tonową kotwicę z bazy sprzętu nawigacyjnego na Westerplatte przekazał nieodpłatnie Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, Prezes Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Rzecznej, Kapitan Żeglugi Wielkiej dr inż. Andrzej Królikowski. Kamień ze składek członkowskich zakupiły koła LMiR w Tomaszowie Mazowieckim. Metale kolorowe zebrała młodzież tomaszowskich szkół. Model matrycy wykonał tomaszowski artysta Władysław Woźniak, transport, prace budowlane i administracyjne wykonała firma EZBUD przy osobistym zaangażowaniu prezesa Oddziału LMiR Zenona Łaskiego. W prawym górnym rogu mosiężnej tablicy umieszczono refren „Hymnu do Bałtyku” – oficjalnego hymnu LMiR, w lewym rogu znajduje się krajowe logo LMiR z datą 1 X 1918. Napis na tablicy brzmi: „Liga Morska i Rzeczna 1918-2018. W 100 rocznicę odzyskania niepodległości i w 100 rocznicę powstania Ligi Morskiej i Rzecznej tomaszowianom budowniczym Polski Morskiej”.

Aktu odsłonięcia obelisku z tablicą pamiątkową dokonali: Zenon Łaski – prezes tomaszowskiego Oddziału LMiR, Elżbieta Łojszczyk – członek Zarządu Powiatu Tomaszowskiego, Krzysztof Kuchta – przewodniczący Rady Miejskiej Tomaszowa Mazowieckiego, Zenon Sobotkowski – senior tomaszowskiego żeglarstwa oraz gość szczególny – Tomasz Zdunkiewicz, przedstawiciel rodziny Donata Zdunkiewicza – tomaszowianina, absolwenta I Liceum, żołnierza września walczącego w obronie Westerplatte.

W tym uroczystym dla całego środowiska wodniackiego dniu krótki referat na temat powstania i działalności  Ligi Morskiej i Rzecznej wygłosił członek Zarządu Głównego LMiR Wojciech Małagocki. Zostały również wręczone medale „Pro Mari Nostro” - Zasłużonym dla Ligi Morskiej i Rzecznej. Medale otrzymali: Marek Szturnoga - bosman najstarszego portu jachtowego nad Zalewem Sulejowskim, Ewa Męcina – dyrektor I LO, Robert Grochowalski – instruktor żeglarstwa, popularyzator sportów wodnych oraz nauczyciel i komandor Szkolnego Klubu Żeglarskiego „Szkwał” – Dariusz Jachimowski (obecnie nauczyciel I Liceum i opiekun Szkolnego Koła Żeglarskiego LMiR).

Wielu absolwentów I Liceum, jak chociażby Piotr Jodłowski, Damian Zambrzycki, Justyna Dereń, Łukasz Sobolewski, swoje zawodowe życie związało z morzem. Z powodzeniem pływają po wszystkich akwenach, prowadząc często jedne z największych na świecie jednostek pływających. W chwili obecnej absolwentka I LO z 2020 roku Katarzyna Pazurek jest studentką Wydziału Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni.

Wielu uczniów i absolwentów uczestniczyło w samodzielnych rejsach turystycznych i szkoleniowych po Morzu Bałtyckim. Na jachtach Centrum Wychowania Morskiego i Jachtklubu Marynarki Wojennej „Kotwica" w Gdyni odwiedzali Kłajpedę i Kopenhagę, zawijali do portów Bornholmu, Zatoki Gdańskiej i Gotlandii. Wśród uczestników rejsów znaleźli się m.in: Damian Zambrzycki, Paweł Łucka, Dominik Chrzanowski, Monika Czwartek, Monika Jażyńska, Magdalena Czapnik, Piotr Chachuła, Łukasz Sobolewski, Jacek Nowak, Maciej Małagocki, Małgorzata Czapnik, Maciej Wdowski, Agnieszka Sobczyk, Aneta Stawska, Monika Szewczyk, Małgorzata Szalińska, Katarzyna Pazurek, Adrianna Gierach, Emilia Fijałkowska, Hubert Koprek, Klaudia Klimkiewicz, Maciej Szwajkowski, Maja Korzeniowska, Michał Motyl, Katarzyna Kiljan, Paulina Kamińska, Sylwia Wędzonka, Anna Boron, Małgorzata Józwik, Piotr Fajfer, Katarzyna Małagocka,  Magda Orman, Adam Paśnikowski, Piotr Głębowski, Piotr Nowak, Maksymilian Papiernik.

Rejsy i imprezy żeglarskie ostatniego dziesięciolecia inspirowane i organizowane przez członków LMiR, w których brali udział uczniowie, absolwenci i nauczyciele I Liceum:

29.06 – 10.08. 2013 – regaty The Tall Ship Races na s/y Legia, Bałtyk, porty Danii, Finlandii, Estonii, Łotwy oraz Polski. Kapitanowie poszczególnych etapów: Wojciech Małagocki – nauczyciel I LO, Maciek Małagocki – absolwent I LO, II oficer – Dariusz Jachimowski – absolwent I LO;

Rejsy na STS Pogoria po Morzu Śródziemnym w ramach projektu „Tomaszów pod żaglami Pogorii” – współorganizator Dariusz Jachimowski:

• 7-16.11.2014 r. – porty: Genua, Portovenere, Antibes, Cannes, Nicea, San Remo – 41 uczestników, w tym 3 uczniów I LO: Aleksandra Pokusa, Piotr Chachuła, Kacper Goliński;
• 17-26.02.2017 r. – porty: Genua, St.Tropez, Porquerolles, Antibes, Nicea-Monte Carlo, San Remo – 41 uczestników, w tym 1 uczennica I LO: Maja Korzeniowska;
• 02-04.03.2018 r. – porty: Genua, Porto Azzurrro, Portoferaio, Bonifacio, Civitavecchia – 41 uczestników, w tym 2 uczennice I LO: Maja Korzeniowska, Katarzyna Pazurek;
• 8-17.03.2019 r. - rejs na STS Pogoria, Morze Śródziemne porty: Genua – Nicea-Monaco-Antibes-Portovenere-Santa Margherita-Loano – 41 uczestników, w tym 3 uczniów I LO: Katarzyna Pazurek, Hubert Koprek, Szymon Wójcik.

Coroczne Regaty o Puchar Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni. W roku 2022 tomaszowska załoga na jachcie Sarmata II zajęła III miejsce.

Rejs inaugurujący obchody 120-lecia I LO w ramach projektu „Tomaszowianie na żaglowcach – Pogoria 2022, STS Pogoria, Morze Śródziemne – organizator Dariusz Jachimowski.

• 9-18.12.2022 r. porty: Genua, Portovenere, Santa Margherita, Portoferaio – 43 uczestników, w tym 18 uczniów I LO: Sonia Bieliajew, Eryk Bilmin, Maria Błażejewska, Filip Borysławski, Aleksander Chojnacki, Piotr Dłubak, Szymon Kowalski, Antonina Kwapisz, Maja Miazga, Aleksandra Milczarek, Antonina Misterkiewicz, Wiktoria Orzeszek, Roksana Plich, Weronika Śledziona, Świnoga Alicja, Świnoga Daria, Julia Tomczyk, Magdalena Wiśnik.

Rejsów bliskich i dalekich było znacznie więcej. Imprezy żeglarskie, wystawy w tomaszowskim muzeum i Skansenie Rzeki Pilicy, uroczystości patriotyczne Zaślubin Polski z Morzem w Pucku i Kołobrzegu, w których niemalże każdego roku uczestniczą członkowie tomaszowskiego Oddziału LMiR, podtrzymują ideę wychowania morskiego, zgodnie z XVIII-wiecznym hasłem Stanisława Staszica  „Trzymajmy się Morza”.